ฎีกาเด่นรายวันโดยที่ปรึกษา ดร.วิเชียร ชุบไธสง นายกสภาทนายความ …
3623.ครอบครองที่ดิน น.ส.3 ก. ที่ผู้เยาว์เป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วย ผู้ครอบครองไม่ได้สิทธิในที่ดินในส่วนของผู้เยาว์
คำพิพากษาฎีกาที่ 3751/2567 (เล่ม 9 หน้า 1930) ขณะเจ้าพนักงานที่ดินออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์(น.ส. 3 ก.) ให้แก่ ส. และจำเลยที่ 1 มีสิทธิครอบครองร่วมกันหรือเป็นเจ้าของรวม จำเลยที่ 1 มีอายุ 10 ปีเศษ ยังไม่บรรลุนิติภาวะ ต้องอยู่ภายใต้อำนาจปกครองของบิดามารดาตาม ป.พ.พ.มาตรา 1566 ในภาวะนั้นจำเลยที่ 1 ย่อมไม่สามารถที่จะเข้าไปยึดถือครอบครองและทำประโยชน์ใดๆในที่ดินพิพากได้ด้วยตนเอง ถือว่า ส.ทั้งในฐานะที่เป็นบิดาและเจ้าของรวมได้ยึดถือครอบครองที่ดินพิพาทส่วนของจำเลยที่ 1 ไว้แทนจำเลยที่ 1
จำเลยที่ 1 ซึ่งเป็นผู้เยาว์และเป็นเจ้าของรวมที่ดินพิพาท แม้ไม่เคยเข้าครอบครองที่ดินพิพาทก็ไม่ทำให้จำเลยที่ 1 เสียไปซึ่งสิทธิครอบครอง ส่วน ส. ซึ่งเป็นบิดาผู้ใช้อำนาจปกครองในฐานะเจ้าของรวมหากประสงค์จะขายที่ดินพิพาทย่อมมีสิทธิจำหน่ายได้เฉพาะส่วนของตนตาม ป.พ.พ. มาตรา 1361 วรรคหนึ่ง ไม่มีสิทธิจำหน่ายส่วนของจำเลยที่ 1 โดยมิได้รับความยินยอมจากจำเลยที่ 1 ก่อน และการขายอสังหาริมทรัพย์ของผู้เยาว์ ผู้ใช้อำนาจปกครองจะกระทำไม่ได้เว้นแต่ศาลจะอนุญาตตาม ป.พ.พ. มาตรา 1574 การที่ ส.ขายและส่งมอบที่ดินพิพาทให้แก่ จ.ทั้งแปลง ส.และ จ. กระทำไปโดยที่ศาลมิได้อนุญาตให้ผู้ใช้อำนาจปกครองจำเลยที่ 1 ขายที่ดินพิพาทส่วนของจำเลยที่ 1 จึงมีผลผูกพันและสมบูรณ์เฉพาะส่วนที่เป็นสิทธิครอบครองของ ส.เท่านั้น ไม่มีผลผูกพันในส่วนของจำเลยที่ 1 ซึ่งมิได้ยินยอมด้วย
ขณะซื้อขายที่ดิน จ.ทราบดีว่า ที่ดินพิพาทมิใช่เป็นของ ส.เพียงคนเดียว หากแต่ยังมีจำเลยที่ 1 บุตรผู้เยาว์ของ ส. เป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วย และจำเลยที่ 1 มิได้ยินยอมด้วยกับการซื้อขาย แต่ จ.ยินยอมรับซื้อที่ดินพิพาทไปจากเจ้าของรวม จ.จึงได้สิทธิครอบครองในที่ดินพิพาทเฉพาะส่วนของ ส.เดิม แม้ ส.จะส่งมอบที่ดินพิพาททั้งแปลงให้ จ. และ จ.เข้ายึดถือครอบครองสืบต่อมา ก็ไม่ทำให้สิทธิครอบครองในที่ดินพิพาทส่วนของจำเลยที่ 1 ต้องสิ้นสุดลง ต้องถือว่า จ. ในฐานะเจ้าของรวมยึดถือครอบครองที่ดินพิพาทส่วนที่เป็นของจำเลยที่ 1 ไว้แทนจำเลยที่ 1 ในลักษณะเดียวกันกับที่ ส. เมื่อไม่ปรากฏว่า จ.ได้เปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือโดยบอกกล่าวไปยังจำเลยที่ 1 ว่า ไม่เจตนาจะยึดถือครอบครองแทนจำเลยที่ 1 ต่อไปโดยเฉพาะภายหลังจำเลยที่ 1 บรรลุนิติภาวะตาม ป.พ.พ. มาตรา 1381 จ.ย่อมไม่ได้สิทธิครอบครองที่ดินพิพาทในส่วนจำเลยที่ 1 ทั้งหลังจาก จ. ให้ที่ดินพิพาทแก่โจทก์ในปี 2550 โจทก์ก็ยังคงมิได้เปลี่ยนลักษณะแห่งการยึดถือโดยบอกกล่าวไปยังจำเลยที่ 1 อีกเช่นกัน จึงไม่มีกรณีที่จะเป็นการแย่งการครอบครองอันจะทำให้โจทก์ได้ซึ่งสิทธิครอบครองที่ดินพิพาทในส่วนของจำเลยที่ 1 ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1367
(หลักกฎหมาย ป.พ.พ.มาตรา 1361, 1367, 1381, 1566, 1574)
นายผดุงศักดิ์ จันเดชชนะวงศ์ ที่ปรึกษานายกสภาทนายความ กรรมการสภาทนายความจังหวัดนครราชสีมา และกรรมการสภาทนายความภาค 3 ปีบริหาร 2565-2568 โทร.081-9663849