ฎีกาเด่นรายวันโดยที่ปรึกษา ดร.วิเชียร ชุบไธสง นายกสภาทนายความ …
3194.ศาลเพิกถอนการขายทอดตลาดเนื่องจากเจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ได้ส่งประกาศให้แก่ผู้รับจำนอง เจ้าพนักงานบังคับคดีต้องชดใช้ค่าเสียหาย
คำพิพากษาฎีกาที่ 3853/2566 (เล่ม 10 หน้า 2412) เจ้าพนักงานบังคับคดีประกาศขายทอดตลาดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างพิพาทรวม 4 นัด ภายหลัง ป.วิ.พ.ภาค 4 ลักษณะ 2 ที่แก้ไขใหม่ ตาม พ.ร.บ. แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง (ฉบับที่ 30) พ.ศ. 2560 มีผลใช้บังคับแล้วตั้งแต่วันที่ 5 กันยายน 2560 การปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานบังคับคดีต้องอยู่ภายใต้บังคับของ ป.วิ.พ.ภาค 4 ลักษณะ 2 มาตรา 285 และมาตรา 331 ที่แก้ไขใหม่
เจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ได้ส่งประกาศขายทอดตลาดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างให้แก่ผู้รับจำนองได้ทราบก่อนการขายทอดตลาดทรัพย์ เป็นเหตุให้ศาลมีคำสั่งเพิกถอนการขายทอดตลาดเป็นการบกพร่องต่อหน้าที่ในเรื่องสำคัญและเป็นการกระทำที่ฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่ง ป.วิ.พ.มาตรา 331 วรรคสองและวรรคสาม ซึ่งเจ้าพนักงานบังคับคดีต้องมีความระมัดระวังเพราะเป็นหน้าที่ของตนตามกฎหมาย แต่เจ้าพนักงานบังคับคดีกระทำไปโดยปราศจากความระมัดระวังย่อมเป็นการกระทำโดยประมาทเลินเล่อในการปฏิบัติหน้าที่อันเป็นการละเมิดต่อโจทก์ ความรับผิดทางละเมิดในกรณีเช่นนี้จึงตกอยู่แก่เจ้าพนักงานบังคับคดีตาม ป.วิ.พ.มาตรา 285 วรรคหนึ่ง
เรื่องความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ต้องอยู่ภายใต้บังคับ พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 ที่บัญญัติว่า “บรรดากฎหมาย กฎ และข้อบังคับใดๆ ในส่วนที่มีบัญญัติไว้แล้วในพระราชบัญญัตินี้ หรือซึ่งขัดหรือแย้งกับบทแห่งพระราชบัญญัตินี้ให้ใช้พระราชบัญญัตินี้แทน” การพิจารณาพิพากษาคดีนี้ต้องเป็นไปตามพระราชบัญญัติดังกล่าว มาตรา 5 ที่บัญญัติว่า “หน่วยงานของรัฐต้องรับผิดต่อผู้เสียหายในผลแห่งละเมิดที่เจ้าหน้าที่ของตนได้กระทำในการปฏิบัติหน้าที่ ในกรณีนี้ผู้เสียหายอาจฟ้องหน่วยงานของรัฐดังกล่าวได้โดยตรง แต่จะฟ้องเจ้าหน้าที่ไม่ได้….” ดังนั้นปัญหาว่าหนังสือสัญญาซื้อขายที่ดินข้อ 4 ที่ว่า “หากสัญญาถูกยกเลิกหรือศาลมีคำสั่งเพิกถอนด้วยเหตุใดก็ดี อันเป็นเหตุให้โจทก์ไม่ได้กรรมสิทธิ์ โจทก์ไม่ติดใจเรียกร้องค่าดอกเบี้ยหรือค่าเสียหายหรือเงินอื่นใดอันเกี่ยวกับการซื้อขายตามสัญญานี้” ซึ่งเป็นผลยกเว้นความรับผิดทางละเมิดของเจ้าพนักงานบังคับคดีหรือไม่ เพียงใด ไม่จำต้องวินิจฉัยเนื่องจาก ป.วิ.พ.มาตรา 285 วรรคหนึ่ง ที่แก้ไขใหม่ และ พ.ร.บ.ความรับผิดทางละเมิดของเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2539 มาตรา 5 ได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะแล้ว
เจ้าพนักงานบังคับคดีขายทอดตลาดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างพิพาทให้แก่โจทก์โดยความประมาทเลินเล่อมิได้ส่งประกาศขายทอดตลาดให้แก่ผู้รับจำนอง เป็นเหตุให้ศาลมีคำสั่งเพิกถอนการขาย ทำให้โจทก์ซึ่งเป็นผู้ซื้อได้จากการขายทอดตลาดได้รับความเสียหาย จำเลยที่ 2 ซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐที่เจ้าพนักงานบังคับคดีสังกัดต้องรับผิดในผลแห่งละเมิดที่เจ้าหน้าที่ของตนได้กระทำในการปฏิบัติหน้าที่ในค่าเสียหายเป็นค่าธรรมเนียมรับโอนกรรมสิทธิ์และค่าปรับปรุงซ่อมแซมสิ่งปลูกสร้างโดยตรง
(หมายเหตุ 1 วันที่ 7 มิถุนายน 2561 โจทก์เป็นผู้ซื้อที่ดินมีโฉนดพร้อมสิ่งปลูกสร้างจากการขายทอดตลาดของเจ้าพนักงานบังคับคดี
2 วันที่ 24 ตุลาคม 2561 โจทก์ได้รับจดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างเป็นชื่อโจทก์
3 วันที่ 18 มิถุนายน 2562 ศาลชั้นต้นมีคำสั่งให้เพิกถอนการขายทอดตลาดที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง เนื่องจากเจ้าพนักงานบังคับคดีไม่ได้ส่งประกาศขายทอดตลาดทรัพย์ดังกล่าวให้แก่ผู้รับจำนองอันเป็นการขายทอดตลาดทรัพย์ไปโดยฝ่าฝืนต่อกฎหมาย
4 โจทก์ฟ้องให้จำเลยทั้งสองรับผิดค่าธรรมเนียมรับโอนกรรมสิทธิ์และค่าปรับปรุงซ่อมแซมสิ่งปลูกสร้าง เป็นเงิน 417,355 บาท และค่าจ้างทนายความ 30,000 บาท รวมเป็นเงิน 447,355 บาท พร้อมดอกเบี้ย
5 ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยที่ 2 ชำระเงิน 417,355 บาท พร้อมดอกเบี้ย
6 ศาลอุทธรณ์วินิจฉัยว่า ข้อ 4 ของหนังสือสัญญาซื้อขายที่ดินเอกสารหมาย จ.1 หรือ ล.3 ได้ระบุยกเว้นความรับผิดของเจ้าพนักงานบังคับคดีไว้ กรณียังฟังไม่ได้ว่าเจ้าพนักงานบังคับคดีและจำเลยที่ 2 ประมาทเลินเล่อกระทำต่อโจทก์โดยผิดกฎหมาย พิพากษากลับให้ยกฟ้องโจทก์
7 ศาลฎีกามีคำวินิจฉัยดังกล่าวข้างต้น โดยพิพากษากลับให้จำเลยที่ 2 ชำระเงิน 417,355 บาท พร้อมดอกเบี้ย)
นายผดุงศักดิ์ จันเดชชนะวงศ์ ที่ปรึกษานายกสภาทนายความ และกรรมการสภาทนายความจังหวัดนครราชสีมา และกรรมการสภาทนายความภาค 3 ปีบริหาร 2565-2568 โทร.081-9663849