ฎีกาเด่นรายวันโดยที่ปรึกษา ดร.วิเชียร ชุบไธสง นายกสภาทนายความ …
3169.ขุดสระในที่ดินของตนเอง
คำพิพากษาฎีกาที่ 1724/2566 (เล่ม 9 หน้า 2031) บทบัญญัติ ป.พ.พ.มาตรา 1342 วรรคสาม มิใช่ข้อยกเว้นวรรคหนึ่ง เพราะความในวรรคสามมีความหมายครอบคลุมถึงความในวรรคหนึ่ง ซึ่งจำเลยต้องปฏิบัติตามโดยไม่มีสิทธิขุดสระ ในที่ดินของตนภายในระยะ 2 เมตร จากแนวเขตที่ดินของโจทก์ได้ เมื่อคูน้ำหรือร่องน้ำที่จำเลยขุดรอบที่ดินของจำเลยลึก 1 เมตร จำเลยต้องเว้นระยะจากแนวเขตที่ดินกว่าครึ่งหนึ่งแห่งส่วนลึกของคู คือ ไม่น้อยกว่าครึ่งเมตรจากแนวเขตที่ดิน ของจำเลยตามความในวรรคสอง
(หมายเหตุ 1 ป.พ.พ.มาตรา 1342 วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า “บ่อ สระ หลุมรับน้ำโสโครก หรือหลุมรับปุ๋ย หรือขยะมูลฝอยนั้น ท่านว่าจะขุดในระยะสองเมตรจากแนวเขตที่ดินไม่ได้” และวรรคสอง บัญญัติว่า “คูหรือการขุดร่องเพื่อวางท่อน้ำใต้ดินหรือสิ่งอื่นซึ่งคล้ายกันนั้น ท่านว่าจะทำใกล้แนวเขตที่ดินกว่าครึ่งหนึ่งแห่งส่วนลึกของคูหรือร่องน้ำนั้น ไม่ได้ แต่ถ้าทำห่างแนวเขตหนึ่งเมตรหรือกว่านั้น ท่านว่าทำได้” วรรคสาม บัญญัติว่า “ถ้าการกระทำดังกล่าวในสองวรรคก่อนใกล้แนวเขต ท่านว่าจะต้องใช้ความระมัดระวังตามสมควร เพื่อป้องกันมิให้ดินหรือทรายพังลงหรือมิให้น้ำ หรือสิ่งโสโครกซึมเข้าไป”
2 ข้อเท็จจริงรับฟังได้ว่า เมื่อประมาณ 20 ปีก่อนหน้านี้ จำเลยขุดสระน้ำ นำดินไปทำถนนสาธารณะ และ 10 ปีก่อนฟ้องเป็นคดีนี้ โจทก์ขุดลำรางและนำดินไปถมคันดินเดิม กว้างประมาณ 4 เมตร มีการปลูกต้นมะม่วง ส่วนลำรางใช้เลี้ยงปลา
3 ปี 2561 โจทก์จ้างรถแม็คโครขุดคันดินมากลบลำรางเพื่อปลูกข้าว ทำให้คันดินเหลือกว้างเท่าของเดิมคือ 40 เซนติเมตร
4 ปี 2562 จำเลยขุดคูน้ำในที่ดินของจำเลยยาวตลอดแนวคันดินติดคันดินของโจทก์ มีความกว้าง 1 เมตร ลึก 1.5 เมตร ทำให้คันดินที่เหลืออยู่ของโจทก์พังลง
5 ศาลชั้นต้นพิพากษาให้จำเลยถมคูน้ำที่จำเลยขุดออกไปจากแนวเขตที่ดินในระยะ 1 เมตร โดยให้อัดดินที่ถมแล้วให้แน่นอยู่ในสภาพเดิมและแข็งแรง
6 ศาลอุทธรณ์ภาค 6 พิพากษากลับให้ยกฟ้อง
7 ศาลฎีกาได้มีคำวินิจฉัยดังกล่าวข้างต้น และยังวินิจฉัยเกี่ยวกับค่าเสียหายว่าน่าเชื่อว่าโจทก์ได้ขุดไม้ใหญ่ตามคันดินออก ย่อมกระทบกระเทือนถึงความแน่นของดินในการเป็นผนังกั้นน้ำ การที่คันดินพังทลายลงตามฟ้อง ฟังได้ว่าเกิดจากการกระทำของโจทก์และจำเลยซึ่งก่อให้เกิดความเสียหายโดยไม่ยิ่งหย่อนกว่ากัน จำเลยจึงไม่ต้องรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่โจทก์ พิพากษาแก้เป็นว่า ให้จำเลยถมคูน้ำและสระน้ำโดยห่างจากแนวเขตที่ดินในระยะ 0.50 เมตร และระยะ 2 เมตรตามลำดับ)
นายผดุงศักดิ์ จันเดชชนะวงศ์ ที่ปรึกษานายกสภาทนายความ และกรรมการสภาทนายความจังหวัดนครราชสีมา และกรรมการสภาทนายความภาค 3 ปีบริหาร 2565-2568 โทร.081-9663849