ฎีกาเด่นรายวันโดยที่ปรึกษา ดร.วิเชียร ชุบไธสง นายกสภาทนายความ …
3535.การได้สิทธิในทางภาระจำยอมโดยอายุความ
คำพิพากษาฎีกาที่ 2313/2567 (เล่ม 5 หน้า 1098) การได้สิทธิในทางเป็นภาระจำยอมโดยอายุความตาม ป.พ.พ. มาตรา 1401 ประกอบมาตรา 1382 ต้องเป็นการใช้ทางโดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาให้ทางนั้นตกเป็นภาระจำยอม ติดต่อกันไม่น้อยกว่า 10 ปี จึงจะมีผลให้ทางนั้นตกเป็นภาระจำยอมโดยอายุความ โจทก์ฟ้องอ้างว่า ได้สิทธิภาระจำยอมทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยที่ 2 และที่ 3 โดยอายุความ ภาระการพิสูจน์ข้อเท็จจริงตกอยู่แก่โจทก์
โจทก์มิได้ใช้ทางพิพาทบนที่ดินของจำเลยที่ 2 และที่ 3 โดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาให้ได้สิทธิ ภาระจำยอม แม้โจทก์ใช้ทางพิพาทผ่านที่ดินของจำเลยที่ 2 และที่ 3 เป็นเวลานานกว่า 10 ปี ทางพิพาทก็ไม่ตกเป็นภาระจำยอมแก่ที่ดินของโจทก์โดยอายุความตาม ป.พ.พ. มาตรา 1401 ประกอบมาตรา 1382
จำเลยที่ 2 และที่ 3 เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์รวมในที่ดินร่วมกัน โดยไม่ปรากฏว่าได้มีการแบ่งการครอบครอง เป็นส่วนสัด จึงเป็นหนี้อันไม่อาจแบ่งแยกได้ แม้จำเลยที่ 2 จะฎีกาฝ่ายเดียว เมื่อศาลฎีกาฟังว่าทางพิพาทบนที่ดิน กรรมสิทธิ์รวมของจำเลยที่ 2 และที่ 3 ไม่ตกเป็นภาระจำยอมแก่ที่ดินของโจทก์โดยอายุความ ศาลฎีกาให้มีผลถึงจำเลยที่ 3 ที่มิได้ฎีกาด้วยได้ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 245(1) ประกอบมาตรา 252
(หมายเหตุ 1 เดิมทางพิพาทเป็นคันนากว้างประมาณ 50 เซนติเมตร นาย ซ. ใช้คันนาเดินผ่านที่ดินของนาย บ. ไปออกสู่ถนนสาธารณะได้ เพราะนาย ซ. และนาย บ. มีความเกี่ยวพันเป็นญาติกัน
2 วันที่ 27 พฤศจิกายน 2539 นาย ซ. บิดาจำเลยที่ 1 แบ่งขายที่ดินจำนวนเนื้อที่ 3 ไร่เศษ ให้แก่โจทก์
3 โจทก์เข้าไปขุดบ่อเลี้ยงปลาในที่ดินของตนเอง และใช้ทางพิพาทด้วยการขับรถจักรยานยนต์พ่วงข้างบรรทุกอาหารปลาเข้าไปที่บ่อเลี้ยงปลาในที่ดินของโจทก์ และนำปลาที่เลี้ยงไปขายเป็นเวลาต่อเนื่องกันกว่า 20 ปี
4 ทางพิจารณาโจทก์นำสืบว่า ขณะซื้อที่ดินนาย ซ. ได้พาโจทก์ไปพบนาง ฉ. ซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินด้านทิศใต้ซึ่งอยู่ติดกับทางพิพาท เพื่อขอใช้ที่ดินบางส่วนเป็นทางเดินออกสู่ถนนสาธารณะ นาง ฉ. อนุญาตให้ใช้ทางได้
5 และโจทก์ยังนำสืบอีกว่า ได้นำดินลูกรังไปถมบนทางพิพาททุกปี เพราะช่วงหน้าฝนน้ำท่วมทางโดยไม่ได้ขออนุญาตผู้ใด และไม่มีผู้ใดโต้แย้งคัดค้าน
6 เมื่อประมาณเดือนมิถุนายน 2562 โจทก์ขอซื้อที่ดินส่วนที่เป็นทางพิพาทจากจำเลยที่ 2 และที่ 3 แต่ไม่สามารถตกลงราคากันได้
7 ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโจทก์
8 ศาลอุทธรณ์ภาค 9 พิพากษากลับให้ทางพิพาทเป็นทางภาระจำยอม
9 ศาลฎีกาพิพากษาแก้เป็นว่าให้ยกฟ้องโจทก์ โดยมีคำวินิจฉัยข้างต้น)
นายผดุงศักดิ์ จันเดชชนะวงศ์ ที่ปรึกษานายกสภาทนายความ กรรมการสภาทนายความจังหวัดนครราชสีมา และกรรมการสภาทนายความภาค 3 ปีบริหาร 2565-2568 โทร.081-9663849