ฎีกาเด่นรายวันโดยที่ปรึกษา ดร.วิเชียร ชุบไธสง นายกสภาทนายความ …
3189.ฟ้องคดีเช็คต้องฟ้องที่ศาลใด
คำพิพากษาฎีกาที่ 3659/2566 (เล่ม 9 หน้า 2232) ความผิดตาม พ.ร.บ. ว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2534 มาตรา 4 เกิดขึ้นเมื่อเช็คถูกธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงิน สถานที่ที่ธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินเป็นสถานที่ที่มูลคดีเกิด ระบบหักบัญชีเช็คด้วยภาพและระบบการจัดเก็บภาพเช็คระหว่างธนาคารเป็นเพียงวิธีการปฏิบัติเพื่ออำนวยความสะดวก ให้แก่ลูกค้าธนาคารที่นำเช็คมาเรียกเก็บเงินตามเช็คให้รวดเร็วยิ่งขึ้น ธนาคารที่เรียกเก็บหาได้มีหน้าที่ปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็ค และออกใบคืนเช็คโดยลำพังไม่ และเป็นเพียงตัวแทนธนาคารเจ้าของเช็คในการส่งมอบใบคืนเช็คให้แก่โจทก์ ถือไม่ได้ว่ามูลคดีเกิดขึ้นที่ธนาคารที่โจทก์นำเช็คพิพาทไปเข้าบัญชีเพื่อเรียกเก็บเงินตามเช็ค คดีโจทก์อยู่นอกเขตอำนาจ พิจารณาพิพากษาคดีของศาลชั้นต้นซึ่งธนาคารเจ้าของเช็คพิพาทตั้งอยู่ในเขตศาล
พ.ร.บ.ว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544 มาตรา 22 และมาตรา 23 เป็นบทบัญญัติว่าด้วยความมีผล ของการส่งและการรับข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ มิได้มีผลทำให้หน้าที่ปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็คของธนาคารเจ้าของเช็ค ตาม พ.ร.บ. ว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. 2534 มาตรา 4 โอนไปเป็นหน้าที่ของธนาคารที่เรียกเก็บไม่
(หมายเหตุ 1 ศาลล่างทั้งสองพิพากษายืน โดยวินิจฉัยว่า ความผิดเกิดขึ้นเมื่อธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็ค สถานที่ตั้งของธนาคารที่ปฏิเสธการจ่ายเงินเป็นสถานที่ที่ความผิดเกิดขึ้น หาใช่เกิดขึ้นที่สถานที่ตั้งของธนาคารที่โจทก์นำเช็คเข้าบัญชีเพื่อเรียกเก็บ หรือเป็นความผิดที่เกิดขึ้นเกี่ยวเนื่องกันหลายท้องที่ ศาลชั้นต้นจึงไม่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีนี้
2 โจทก์ฎีกาทำนองว่า ธนาคารใช้ระบบหักบัญชีเช็คด้วยภาพเช็คและระบบการจัดเก็บภาพเช็ค ธนาคารที่รับเช็ค เข้าบัญชีไม่ต้องส่งต้นฉบับเช็คเรียกเก็บไปด้วย กรณีที่ไม่อาจจ่ายเงินตามเช็คได้ ศูนย์เคลียริ่งเช็คจะปฏิเสธไม่ทำการหักบัญชีและจัดส่งข้อมูลและภาพเช็คไปยังธนาคารเจ้าของเช็ค และให้ธนาคารเจ้าของเช็คจัดทำและส่งข้อมูลเช็คที่ส่งคืนพร้อมเหตุผล โดยระบบดังกล่าวเช็คต้นฉบับจะอยู่ที่ธนาคารที่เรียกเก็บ การปฏิเสธการจ่ายเงินตามเช็คมีผลสมบูรณ์ ต่อเมื่อข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์จากธนาคารเจ้าของเช็คได้ส่งไปถึงธนาคารที่เรียกเก็บตาม พ.ร.บ.ว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2544 มาตรา 22 และมาตรา 23 จึงถือว่าธนาคารที่เรียกเก็บเป็นสถานที่มูลคดีเกิดขึ้น
3 ศาลฎีกามีคำวินิจฉัยดังกล่าวข้างต้น โดยพิพากษายืน)
นายผดุงศักดิ์ จันเดชชนะวงศ์ ที่ปรึกษานายกสภาทนายความ และกรรมการสภาทนายความจังหวัดนครราชสีมา และกรรมการสภาทนายความภาค 3 ปีบริหาร 2565-2568 โทร.081-9663849